مالیات بر ارزش افزوده چیست؟ - نیلی ابزار

به گزارش نیلی ابزار، هنگام خرید کالا یا خدمات، احتمالا با مفهوم مالیات بر ارزش افزوده روبرو شده اید. این نوع مالیات چیست و چگونه محاسبه می گردد؟ مالیات ارزش افزوده یکی از مباحث رایج در بحث مالیات است که تولیدکنندگان کالا یا خدمات با آن سروکار دارند.

البته این که فراورینماینده یا مصرف نماینده کدامیک مسئولیت پرداخت این اقتصادیات را برعهده دارد؛ بحثی است که در این مطلب به آنالیز آن خواهیم پرداخت.

هنگام خرید کالا یا خدمات، احتمالا با مفهوم اقتصادیات بر ارزش افزوده روبرو شده اید. این نوع اقتصادیات چیست و چگونه محاسبه می گردد؟ اقتصادیات ارزش افزوده یکی از مباحث رایج در بحث اقتصادیات است که فراورینمایندگان کالا یا خدمات با آن سروکار دارند. البته این که فراورینماینده یا مصرف نماینده کدامیک مسئولیت پرداخت این اقتصادیات را برعهده دارد؛ بحثی است که در این مطلب به آنالیز آن خواهیم پرداخت.

آشنایی با مفهوم اقتصادیات بر ارزش افزوده

اقتصادیات به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می گردد. اقتصادیات مستقیم به صورت مستقیم و بدون واسطه از خود شخص دریافت می گردد. ارزش افزوده از نوع اقتصادیات غیر مستقیم شناخته می گردد. در اقتصادیات های غیر مستقیم شخص خاصی مسئول پرداخت مستقیم اقتصادیات نیست. این نوع اقتصادیات به وسیله مصرف نمایندگان کالا پرداخت می گردد.

به طور کلی اقتصادیات ارزش افزوده (VAT) به معنای تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده است. این تفاوت ارزش، طبق قانون، مشمول اقتصادیات می گردد. برای مثال وقتی یک کفشی فراوری می گردد، چندین مرحله و خدمت روی آن صورت گرفته تا به دست مصرف نماینده برسد. اقتصادیات هرکدام از این مراحل و خدمات باید به صورت جداگانه محاسبه و پرداخت شوند.

ارزش افزوده اقتصادیاتی است که باید به وسیله خریدار و مصرف نماینده کالا یا خدمات پرداخت گردد. این اقتصادیات که به وسیله خریدار به فروشنده پرداخت می گردد؛ درنهایت به وسیله فروشنده به حساب دولت واریز خواهد شد.

آنالیز انواع اقتصادیات بر ارزش افزوده

پرداخت این نوع اقتصادیات فقط شامل مصرف نمایندگان نمی گردد. بعضی از فراورینمایندگان هم باید اقتصادیات ارزش افزوده پرداخت نمایند. البته بعضی فراورینمایندگان، مثل منطقه ها ویژه اقتصادی از پرداخت این اقتصادیات معاف هستند. به طور کلی اقتصادیات ارزش افزوده به سه نوع عایدیی، فراوریی و مصرفی تقسیم می گردد.

کشورهای صنعتی و پیشرفته سازوکار مناسبی برای پرداخت این نوع اقتصادیات در نظر گرفته اند. در این اقتصادها هرچقدر که فرد مصرف بیشتری داشته باشد، باید اقتصادیات بیشتری هم پرداخت کند. از طرف دیگر مقدار فراوری هر فرد بیشتر باشد، باید اقتصادیات کمتری پرداخت کند.

کشورهای درحال توسعه هم در سال های اخیر گام های مثبتی در این زمینه برداشته اند. کشور ما هم باتوجه به اقتصاد مقاومتی، باید در این راستا قدم بردارد. آموزش اقتصادیات و سیاست های اقتصادیاتی در سال های گذشته رونق بیشتری داشته است. بعلاوه سیستم های اقتصادیاتی کشور به سمت الکترونیکی شدن پیش می فرایند و پیش بینی می گردد تا چند سال آینده اظهارنامه های الکترونیکی و صندوق های مکانیزه هم جای خود را بین مودیان باز نمایند.

همانطور که اشاره شد، اقتصادیات بر ارزش افزوده 3 نوع بوده که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم.

اقتصادیات ارزش افزوده عایدی

این نوع اقتصادیات به معنی فراوری خالص کالاها است. این اقتصادیات بر فروش فراوری خالص کالاها و بعد از کسر شدن هزینه استهلاک به سرمایه گذاری خالص تعلق می گیرد.

اقتصادیات ارزش افزوده فراوریی

این نوع اقتصادیات هم به فروش کالاهای سرمایه ای و هم به فروش کالاهای مصرفی تعلق می گیرد. بنگاه های اقتصادی با خرید کالا، اعتبار اقتصادیاتی کسب نمی نمایند.

اقتصادیات ارزش افزوده مصرفی

در این نوع اقتصادیات، تمام هزینه های سرمایه گذاری ناخالص حذف می شوند. علت این امر مصرفی بودن کالاها و خدمات است.

آنالیز مواردی که از پرداخت اقتصادیات ارزش افزوده معاف هستند

بعضی فعالیت های اقتصادی بنا به دلایلی از پرداخت این اقتصادیات معاف هستند. در ادامه به معرفی این موراد خواهیم پرداخت:

• خوراک دام و طیور
• تجهیزات موجود در فرودگاه ها برای عملیات ناوبری
• محصولات کشاورزی فرآوری نشده
• صندوق های قرض الحسنه مجاز
• کلیه اموال منقول و غیرمنقول اشخاص حقیقی و حقوقی
• کلیه کالاهای اساسی
• کلیه خدمات درمانی
• خدمات مربوط به چاپ و نشر کاغذ
• خدمات آموزشی و پژوهشی
• خدمات حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری

اقتصادیات بر ارزش افزوده چگونه محاسبه می گردد؟

طبق قانون تصویب شده، 9 درصد از قیمت تمام شده محصول یا خدمات به عنوان اقتصادیات ارزش افزوده از مصرف نماینده اخذ می گردد. برای مثال اگر فراورینماینده محصولی را به قیمت 10000 تومان به بازار عرضه کند، مصرف نماینده آن را به قیمت 10900 تومان خریداری خواهد نمود. این 900 تومان اضافه همان 9 درصد اقتصادیات ارزش افزوده است که به قیمت نهایی محصول اضافه می گردد. به این ترتیب مصرف نماینده عامل اصلی پرداخت اقتصادیات ارزش افزوده است.

با وجود این که پرداخت قیمت این اقتصادیات برعهده مصرف نماینده است، اما تنظیم اظهارنامه اقتصادیاتی آن به وسیله فراورینماینده انجام می گردد. درواقع فراورینماینده موظف است 900 تومانی را که به عنوان اقتصادیات بر ارزش افزوده از مصرف نماینده دریافت نموده به حساب سازمان امور اقتصادیاتی واریز کند. درواقع فراورینماینده مسئول پاسخگویی به سازمان امور اقتصادیاتی است.

مهلت ثبت اظهارنامه اقتصادیات ارزش افزوده چقدر است؟

دغدغه بسیاری از فراورینمایندگان این است که تا چه زمانی برای ثبت اظهارنامه اقتصادیات بر ارزش افزوده مهلت دارند. طبق قانون مودیان اقتصادیاتی موظف هستند که هر 3 ماه یکبار اقدام به ثبت اظهارنامه اقتصادیاتی خود در سمامانه امور اقتصادیاتی کشور نمایند. این مهلت تا 15 روز بعد از اتمام هر فصل قابلیت تمدید دارد.

اگر مودیان اقتصادیاتی تا انتها مهلت ثبت اظهارنامه اقدامی انجام ندهند، طبق قانون مشمول جریمه خواهند شد. این جرائم باتوجه به مقدار اقتصادیات هر فراورینماینده متفاوت خواهد بود.

سامانه ثبت اظهارنامه و دریافت گواهی اقتصادیات بر ارزش افزوده

همانطور که اشاره شد مودیان اقتصادیاتی باید برای ثبت اظهارنامه خود در مهلت مقرر اقدام نمایند، اما از چه طریقی باید این کار را انجام دهند؟ برای ثبت و واریز اقتصادیات ارزش افزوده به حساب دولت، باید گواهی ارزش افزوده اخذ گردد. برای این کار باید ابتدا استعلام گواهی به وسیله سامانه امور اقتصادیاتی انجام گردد.

با ورود به سامانه www.evat.ir می توان استعلام گواهی ارزش افزوده را انجام داد. مودیان اقتصادیاتی بعد از ورود به سامانه، باید کد اقتصادی نو دریافت نمایند. بعلاوه اگر تا به امروز اقدام به ثبت مشخصات در این سامانه ننموده باشند، باید ابتدا کلیه مراحل ثبت نام را انجام دهند.

مدارک موردنیاز برای اقتصادیات بر ارزش افزوده

برای رسیدگی به امور مربوط به اقتصادیات ارزش افزوده، باید مدارکی را تنظیم و برای آنالیز به وسیله کارشناسان اداره اقتصادیات ارسال کنید. این مدارک شامل موارد زیر هستند:

• تراز آزمایشی در سطح کل، تعیین و تفصیلی برای هر فصل سال اقتصادی
• تراز آزمایشی در سطح کل، تعیین، و تفصیلی سالانه
• ارائه گردش حساب کلیه عایدیهای عملیاتی دوره های فصلی سال اقتصادی
• ارائه گردش حساب کلیه عایدیهای غیرعملیاتی دوره های فصلی سال اقتصادی
• مدرک اولین و آخرین فاکتور فروش سال اقتصادی
• تصاویر صورت شرایط های ارسالی به وسیله شرکت های پیمانکاری
• تصویر همه اوراق سبز گمرکی
• تصویر مربوط به اسناد فروش دارایی ها
• مدارک گردش حساب های سود و زیان انباشته
• مدارک گردش موجودی های کالا یا مواد
• تصویر مربوط به گزارش حسابرسی اقتصادی
• مدارک مربوط به محاسبات قیمت تمام شده محصولات یا خدمات
• تصویر مربوط به اظهارنامه عملکرد سال اقتصادی
• تکمیل فرم های مربوطه

آموزش اقتصادیات بر ارزش افزوده در محاسبان

بسیاری از فراورینمایندگان یا مودیان اقتصادیاتی، اطلاعات کافی در مورد ثبت اظهارنامه اقتصادیاتی ندارند. به همین علت بهتر است برای انجام امور اقتصادیاتی به یک مشاور خوب و مطمئن تکیه نمایند. موسسه محاسبان با در اختیار داشتن مشاوران زبده و باتجربه، حامی مودیان اقتصادیاتی خواهد بود. این موسسه آموزش اقتصادیات ارزش افزوده اشخاص حقیق و حقوقی را برعهده دارد. بعلاوه ابزارهای کاربردی رایگان اقتصادیاتی را در اختیار مودیان قرار می دهد.