ثبت بیش از 100 هزار مقاله در سامانه دیجیتال نشریات
به گزارش نیلی ابزار به نقل از موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال (DOR) امکان ثبت و صدور یک کد منحصر بفرد برای هر مقاله پذیرش شده در نشریات کشور، دنیا اسلام و دنیا را به طور استاندارد فراهم می کند.
دهقانی گفت: هر چند در حال حاضر صدور این کد تنها برای نشریات و مقالات انجام می گیرد ولی در طراحی و پیاده سازی این سامانه کلیه استانداردها و شیوه نامه های بین المللی رعایت شده و برنامه ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای کلیه فعالیت های پژوهشی شامل مقالات همایش های ملی و بین المللی، گزارش طرح های تحقیقاتی، پایان نامه و رساله های دانشجویان، ثبت اختراع و هم آثار هنری و تولید نرم افزار فراهم شده است.
وی اضافه کرد: این فعالیت علمی حرکت بسیار ارزشمندی در جهت شناسنامه دار کردن کلیه فعالیت های پژوهشی کشور بوده و امید است منشا تحول اساسی در مستند سازی فعالیت های علمی کشور باشد. این حرکت علمی دقیقا منطبق با سیاست های کلان علم و فنآوری و هم بیانیه گام دوم انقلاب در جهت مرجعیت علمی ایران خواهد بود.
رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) اضافه کرد: اطلاعات مستخرج از این سامانه نشان می دهد که تا پایان شهریور 1400 تنها با گذشت کمتر از یک سال از رونمایی سامانه DOR، تعداد 555 نشریه برای دریافت این کد به عضویت این سامانه درآمده و 103419 مقاله کد منحصر بفرد DOR را دریافت کرده اند.
وی یادآور شد: این در حالی است که تعداد نشریات در فروردین برابر با 133 مورد و تعداد مقالات 9824 بوده که رشد 4 برابری در افزایش تعداد نشریات و 10 برابری در تعداد مقالات را در طول 6 ماه گذشته نشان می دهد.
رئیس ISC گفت: شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) یا DOR عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین المللی DOR به گونه ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه ها، همایش ها، کتاب ها، پایان نامه ها، آثار هنری، نرم افزارها و ... تعلق می گیرد.
وی گفت: هرچند فاز اول صدور شناسه دیجیتال اشیا DOR با مجلات و نشریات علمی بوده است ولی برنامه ریزی برای توسعه خدمات به سایر فعالیت های علمی، فنآورانه، نوآورانه و حتی آثار هنری در دستور کار است.
دهقانی یادآور شد: این سامانه محدودیت خاصی از نظر کشور، حوزه موضوعی و زبان نداشته و تمام نشریات در جهان بخصوص جهان اسلام از این مزیت بهره مند خواهند شد. از جمله مزیت دیگر این سامانه امکان دریافت شناسه برای مقالات سال های پیشین نشریات است زیرا برخی از نشریات در حال تکمیل مقالات شماره های پیشین خود هستند.
فرایند افزایشی تعداد نشریات ثبت نام شده در این سامانه و هم صدور کد DOR برای مقالات در نمودارهای زیر نشان داده شده است:
دهقانی ادامه داد: همانطور که در نمودار زیر مشاهده می شود، تا پایان شهریور 1400، تعداد 555 نشریه در این سامانه ثبت نام کرده و به طور مستمر برای مقالات خود این کد را دریافت کرده اند. بدین ترتیب، در طول 6 ماه اول سال 1400، رشد میانه ماهانه 26.9 درصد بوده است.
وی گفت: اگر با همین فرایند این استقبال ادامه یابد پیش بینی می شود تا پایان سال 1400 عمده نشریات کشور از این سامانه بهره مند شوند و در نتیجه کلیه مستندات علمی ثبت شده در نشریات علمی کشور شناسنامه دار خواهند شد.
رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) اضافه کرد: میزان افزایش مقالات علمی که در فاصله شش ماهه اول سال 1400 این کد را دریافت کرده اند نسبتا زیاد بوده به طوری که از فروردین ماه از 9824 مقاله به 103419 مقاله در شهریورماه رسیده است و در نتیجه افزایش 10 برابری را نشان می دهد.
وی یادآور شد: این نشان می دهد که افزایش رشد میانه ماهانه مقالات در دریافت کد DOR برابر با 48 درصد بوده است. پیش بینی می شود تا پایان سال 1400 کل مقالات منتشر شده در نشریات حاوی کد DOR باشند.
دهقانی اضافه کرد: به منظور فراهم کردن بستر آسان برای دریافت شناسه DOR برای مقالات، وب سرویس مورد نیاز از طریق گروه برنامه نویسی استنادی ISC و هم گروه تحقیق و توسعه ارائه شده و هماهنگی لازم با شرکت های پشتیبانی از سامانه مدیریت نشریات انجام شده است.
وی گفت: در وب سرویس ارائه شده، اطلاعات نشریه و مقاله مربوطه دریافت و شناسه به نام خروجی ارائه می شود. تولید شناسه برای 10 مقاله از زمان کلیک بر روی دکمه درخواست شناسه، به طور میانگین 3 ثانیه زمان می گیرد.
رئیس موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) گفت: دریافت شناسه در حالت دستی (بدون استفاده از وب سرویس) نیازمند مراجعه کارشناس به سامانه DOR، ورود به سامانه، ثبت دوره شماره مربوطه، بارگذاری فایل XML یا اکسل مربوطه و نهایی سازی فرآیند بوده است که به زمان بیشتری در مقایسه با استفاده از وب سرویس نیاز است.
وی گفت: وب سرویس تعریف شناسه DOR برای مقالات آماده انتشار هم از سوی موسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری (ISC) ارائه شده است که نیاز است شرکت های پشتیبانی کننده سامانه مدیریت نشریات با هماهنگی ISC این سرویس را به نشریات ارائه دهند. اطلاعات موجود در سامانه نشان می دهد حدود 90 درصد از کدهای صادر شده از طریق وب سرویس موجود در سامانه نشریات بوده است.
دهقانی گفت: همچنین ترتیبی فراهم شده است که در اغلب سامانه های آموزشی و پژوهشی دانشگاه ها و موسسات پژوهشی وب سرویسی تعبیه شده و با ورود کد DOR هر مقاله، اطلاعات کامل کتاب شناختی مقاله از جمله نام مقاله، نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، شماره و تاریخ انتشار و ... به طور کاملا اتوماتیک در سیستم وارد می شود این مساله یکی از مطالبات دانشگاه ها و موسسات پژوهشی در طول سال های گذشته بوده است.
رئیس ISC در ادامه گفت: این سامانه چند زبانه بوده است و مورد استقبال کاربران سایر کشورها بخصوص کشورهای اسلامی هم قرار گرفته است. تا به امروز نشریات سایر کشورها برای دریافت شناسه دستی اقدام کرده اند اما در تلاش در جهت فراهم کردن زیرساخت لازم برای درج اتوماتیک شناسه برای مقالات خود هستند. تلاش می شود این کد در سطح بین المللی و برای سایر پایگاه های استنادی بین المللی از جمله اسکوپوس معرفی شده و مورد ارجاع قرار گیرد.
شناسه دیجیتال اشیا (Digital Object Recognizer) یا DOR عبارت از یک کد منحصر به فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین المللی DOR به گونه ای طراحی شده است که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه ها، همایش ها، کتاب ها، پایان نامه ها، آثار هنری، نرم افزارها و ... تعلق می گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می کند.
از جمله مزایای این شناسه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دسترس پذیری سریع و آسان تر به اطلاعات کامل کتاب شناختی مقاله ها و کارهای پژوهشی فقط با یک کلیک بر روی کد شناسه
- ارجاع دهی ساده و سریع با کمترین احتمال بروز اشتباه به کلیه فعالیت های علمی از جمله مقالات
- افزایش رویت پذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریب - تاثیر و اعتبار نشریه
- شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی
- سیاستگذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه جویی ارزی (صدور سایر کدهای شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور است)
- امکان صدور شناسه به تمام فعالیت های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش ها حتی برای سال های گذشته
عضویت و دریافت کد DOR به راحتی با ورود به سامانه با آدرس https://dorl.net صورت می گیرد و در حال حاضر این سرویس به صورت مجانی و بدون پرداخت هزینه در اختیار نشریات قرار می گیرد.
به منظور همکاری کارشناسان ISC با نشریات در جهت ثبت شناسه برای مقالات، نشریات می توانند درخواست خود را به آدرس [email protected] ارسال کنند یا با شماره 36468454-071 تماس بگیرند.
منبع: خبرگزاری مهر