معرفی 5 کارگردان جنجال برانگیز تاریخ سینما - نیلی ابزار

به گزارش نیلی ابزار، بسیاری از هنرمندان بزرگ در طول تاریخ با آنالیز وجوه تاریک و چالش برانگیز جامعه، ما را به وسیله آثارشان شگفت زده نموده اند. سینما به عنوان یکی از تاثیرگذارترین هنرها و مدیوم های بیان، کارگردان هایی را به خود دیده که شیوه فیلم سازی و حتی حاشیه های زندگی شان باعث شده عده ای هوادار پر و پا قرص خودشان و آثارشان باشند و عده ای دیگر به کلی از این کارگردان ها و فیلم هاشان اعلام بیزاری نمایند.

در ادامه 5 کارگردان از میان چنین کارگردان هایی را در تاریخ سینما مورد آنالیز قرار می دهیم. ممکن است این کارگردان ها را دوست نداشته باشیم یا با سبک سینمایی شان همدلی چندانی نشان ندهیم اما نمی توان منکر تاثیرگذاری آن ها در سینما بود.

1- لارس فون تریه

لارس فون تریه یک بار گفته بود فیلم باید مثل یک سنگ درون کفش باشد. اشاره ای به اینکه فون تریه فیلم خوب را فیلمی می داند که کم و بیش مخاطبش را آزار می دهد. در عمل هم آثار فون تریه برای بسیاری از مخاطبان آزاردهنده اند. سینمای او تابوها و بسیاری حوزه های کمتر مورد بحث و گفت وگو را می کاود و در این آنالیز ها و نزدیک شدن ها، خط قرمز بخصوصی نمی شناسد.

برای مثال آخرین فیلم او که اخیرا به شکل بسیار محدود در ایالات متحده آمریکا هم اکران شد، فیلم سینمایی خانه ای که جک ساخت (The House That Jack Built) بود. اثری که به دلیل خشونت بسیار زیاد به کار رفته در آن مورد نقدها زیادی نهاده شد.

سوای خشونت یا تندی بیش از حد آثار، لارس فون تریه کوشش زیادی هم برای تجربه انواع و اقسام نوآوری ها در سینمای خود داشته است. کوشش برای ساخت آثاری با کمترین میزان تدوین، استفاده از موسیقی محیط، عدم استفاده از هر نوع جلوه ویژه کوششی بود برای هر چه بیشتر نزدیک کردن آثار او به واقعیت و در عین حال قدرتمندتر کردن کارگردان/مولف در برابر استودیوهای فیلم سازی.

لارس فون تریه سوای فیلم های جنجال برانگیز، بعضا اظهارات عجیبی هم داشته از جمله اینکه در یکی از کنفرانس های مطبوعاتی اش گفته بود هیتلر را درک می نماید و به همین دلیل جشنواره فیلم کن برای مدتی جلوی حضور او و آثارش را گرفته بود.

2- پیر پائولو پازولینی

پازولینی شاعر و کارگردان ایتالیایی است که فعالیت خود را از دهه 1960 میلادی به عنوان کارگردان شروع کرد. او که نزدیک به 15 سال فیلم می ساخت، آثار بی پرده، تند و جنجال برانگیزی را در کارنامه دارد.

پازولینی را بیشتر در پیوند با نقد فاشیسم می شناسند و یکی از معروف ترین آثاری که او در همین حوزه ساخته آخرین فیلمش سالو یا 120 روز در سودوم (Salò, or the 120 Days of Sodom) است. این فیلم سینمایی به علت خشونت سادیستی عریان و تصاویر بحث برانگیز از زمان انتشار تا همین امروز محل جدال های فراوانی بوده و هنوز هم پخش آن در بعضی از کشورها ممنوع است.

بعضی معتقدند پازولینی فراتر از یک فیلم ساز یا یک هنرمند، نوعی مبارز بود که کوشش می کرد دست کم به وسیله سبک و راه زندگی خودش با ارزش های مخالفانش مبارزه کند. پازولینی کوشش می کرد در آثارش نقدهای تند و بی پرده ای به اجتماع وارد کند و پیش فرض های جمعی را مورد نقد و داوری قرار دهد.

3- گاسپار نوئه

نمی گردد لیستی از کارگردان های جنجال برانگیز تاریخ سینما تهیه کرد و گاسپار نوئه را درون آن قرار نداد. کارگردانی که در سال های اخیر بدون شک یکی از پر سر و صداترین کارگردان های سینمای فرانسه به حساب می آمده.

اصل شهرت نوئه مدیون فیلم سینمایی برگشت ناپذیر (Irreversible) است. فیلمی که مخاطبانش را به دو دسته تقسیم کرد. کسانی که آن را یک اثر بدیع و نو در نظر می گرفتند و کسانی که آن را به دلیل صحنه های زننده و خشن مورد انتقادهای تندی قرار دادند. حتی گفته می گردد در میانه پخش فیلم پیش آمده که تعدادی از تماشاگران سالن را به دلیل حالت تهوع ترک نمایند. حالتی که به دلیل ویژگی های خاص فیلم که توسط گاسپار نوئه به شکلی عمدی درون فیلم گنجانده شده بوده ایجاد شده است.

آثار نوئه علاوه بر خشونت و صحنه های بعضا دل بهم زن، همیشه نوعی ابهام اخلاقی خاص را بازتاب می دهد. هستند منتقدانی که می گویند پشت خشونت حیوانی و جسمانیت تندِ قهرمان ها و ضدقهرمان های آثار نوئه، نوعی جستجو برای عشق و همدردی به چشم می خورد.

4- تاکاشی میکه

میکه یکی از معروف ترین و جنجال برانگیزترین فیلم سازهای ژاپنی سال های اخیر بوده است. او بیش از 100 فیلم، پروژه تلویزیونی و ویدیو را کارگردانی نموده و مجموعه آثارش تنوعی مثال زدنی دارند.

با این وجود فیلم های ترسناک میکه او را به عنوان یک فیلم ساز شاخص در میان فیلم سازان افراطی و جنجالی ژاپن تثبیت کرد. نمایش خشونت های عجیب و غریب، بویژه آنچه در فیلم سال 1999 او یعنی آزمون بازیگری (Audition) گنجانده شده بود و در میان آزاردهنده ترین صحنه های تاریخ سینما قرار دارند باعث شهرت او شد. در واقع از همین نقطه به بعد میکه مورد توجه گسترده تر دنیای نهاده شد.

میکه حدود دو سال بعد با ایچی قاتل (Ichi the Killer) صندلی خود را در این حوزه مستحکم تر کرد و تا کنون به عنوان یکی از کارگردان های مهم ژانر وحشت سینمای ژاپن مشغول به فعالیت است. داستان های فوق العاده خشن میکه، در مسیری سخت و چالش برانگیز حرکت می نمایند و واجد نوعی بیان بصری ویژه هستند.

اگر از ظاهر تند و خشن آثار میکه بگذرید و به لایه های درونی آن نفوذ کنید، ممکن است از شخصیت های عمیق فیلم هایش و طرح داستانی پخته و حساب شده آثار مطرح این کارگردان، بسیار لذت ببرید.

5- دیوید کراننبرگ

در دنیا کافکایی کراننبرگ، تفکرات مرموز و ترس های بیان نشدنی، گوشت و خون دارند و این کارگردان کانادایی پیروز شده در سینمای خاص خود که بیشتر نوعی سینمای وحشت جسمی (از زیرمجموعه های ژانر وحشت) در نظر گرفته می گردد، زشتی عجیب شان را ملموس و مصور کند.

گرچه منتقدان از این آثار تحت عنوان فیلم های زیرژانر وحشت جسمی نام می برند اما بیشتر از جسم، این آثار ترس و وحشتی ذهنی را بازتاب می دهند. در دنیا کراننبرگ الگوهای انسانی دفرمه می شوند و درک این دنیا دفرمه درون هزارتوهای ذهنی عجیب او ابدا ساده نیست.

غرایز انسان، انکارها، آرزوهای ترسناک و نیازهای مبرم، همه این ها به نوعی در آثار او دیده می گردد. کراننبرگ به عمیق ترین و سخت ترین لایه های زیست انسانی نفوذ نموده که حتی توصیف آن هم سخت است.

مخاطب در برابر این سینما دو انتخاب دارد. اینکه کنار بایستد، با آن همدلی نشان ندهد و صرفا نظاره گر جزییاتی باشد که کراننبرگ از دنیا و انسان توصیف می نماید. انتخاب دیگر کمی نزدیک شدن به این آثار و یافتن نقاط تیره آثار او در وجود خودمان است. شاید بسیاری از موجودات ترسناک و رعب انگیز کراننبرگ در درون خود ما هم حضور داشته باشند.