از دلیل تا درمان درد سیاتیک
به گزارش نیلی ابزار، درد سیاتیک که تحت عنوان رادیکولوپاتی کمر نیز شناخته می گردد، دردی است که در امتداد عصب سیاتیک شما ایجاد می گردد. این درد از قسمت پشت لگن خاصره تا پشت ران پاها کشیده می گردد. عصب سیاتیک، اولین و مهم ترین عصب در قسمت پای شما و بزرگترین عصب در تمام بدن است.
عصب سیاتیک چیست؟
عصب سیاتیک پا یکی از بزرگترین و طولانی ترین عصب ها در بدن و ضخامت آن به مقدار یکی از انگشتان شما است و در ناحیه پایین ستون مهره ها قراردارد. این رگ از ناحیه تحتانی مفصل کمر شروع می گردد و به طرف لگن و باسن کشیده شده است و سپس در ناحیه ساق پا یعنی ناحیه ای که به دو قسمت در زانو تقسیم شده است قرار گرفته است. هرساق پا دارای یک رگ سیاتیک است. در صورت آسیب به عصب سیاتیک از لگن تا بالای ساق هر کدام از علائم زیر می توانند ایجاد شوند.اختلال در کارکرد عصب پرونئال عمقی و بدنبال آن عدم توانایی در بالا آوردن مچ و انگشتان پا بر اثر فلج شدن عضلات اکستانسور مچ پا و انگشتان پا
اختلال در کارکرد عصب پرونئال سطحی و بدنبال آن کاهش یا از بین رفتن حی پشت پا و انگشتان پا
اختلال در کارکرد عصب تیبیال و بدنبال آن عدم توانایی در پایین آوردن مچ پا و خم کردن انگشتان پا و کاهش حس یا از بین رفتن حس کف پا و زیر انگشتان پا.1
دلیل درد سیاتیک کمر و پا
درد رگ سیاتیک بر اثر شرایطی ایجاد می گردد که روی ستون مهره ها و عصب هایی که از مفصل کمر عبور نموده است، تاثیر میگذارد. از طرف دیگر این آسیب دیدگی ها بر اثر افتادن روی زمین یا تومورهای عصب سیاتیک یا ستون مهره ها ایجاد می گردد. شرایط رایجی که باعث بروز درد می گردد، در ادامه ذکر شده است:بیرون زدگی دیسک
مهره ها یا استخوان های ستون مهره ها بوسیله یک قسمت غضروف از یکدیگر جدا شده اند، این غضروف ها باعث لغزنده شدن مفصل و نرم شدن آن هنگام حرکت می شوند. زمانیکه اولین لایه از غضروف ها پاره می گردد، بیرون زدگی دیسک ایجاد شده و ماده درونی دیسک می تواند بیرون بزند و باعث فشار روی عصب سیاتیک و در نهایت منجربه درد پا و کمر و بی حسی در ناحیه تحتانی بدن گردد که به آن درد رگ سیاتیک یا درد عصب سیاتیک هم می گویند. بر اساس مطالعات انجمن جراحان ارتوپد آمریکا از هر 50 نفر یک نفربا مشکل بیرون زدگی دیسک در طول زندگی روبرو می گردد.تنگی کانال نخاعی ستون مهره ها
به این نوع اختلال استنوزیس ستون مهره های ناحیه کمر گفته می گردد. این شرایط با تنگ شدن کانال های نخاعی ایجاد می گردد این تنگی باعث ایجاد فشار روی نخاع و عصب سیاتیک می گردد.اسپوندیلوزیس(تغییرات استخوانی که باعث فشار به عصب می گردد)
این شرایط بر اثر فرسودگی دیسک ایجاد می گردد. زمانیکه یکی از استخوان های ستون فقرات یا مهره ها به مهره دیگر فشار بیاورد این فشار باعث فشار و درد رگ سیاتیک می گردد.سندروم پیریفورمیس
این سندروم یکی از اختلالات نادر ماهیچه ای است که در ماهیچه پیریفورمیس ایجاد می گردد (این ماهیچه ناحیه تحتانی ستون مهره ها را به استخوان ران متصل نموده است). گرفتگی و انقباض در این ماهیچه باعث ایجاد درد سیاتیک می گردد، که بر اثر فشار روی ناحیه ران که عصب از آن عبورنموده است، ایجاد می گردد. سندروم پیریفورمیس با انجام فعالیت هایی مانند نشستن های طولانی مدت، افتادن روی زمین ایجاد و منجر به درد عصب سیاتیک می گردد.1علائم شایع سیاتیک
معمولا سیاتیک تنها یک طرف از قسمت پایینی بدن را درگیر می نماید و درد آن از پایین کمر شروع می گردد و تا کشاله ران و پایین پا منتشر می گردد. بروز ترکیبی از علائم زیر بین افراد مبتلا یه درد سیاتیک شایع است:درد ثابت در یک طرف باسن یا ران. این درد به ندرت در هر دو پا احساس می گردد.
دردی که منشاء آن در پایین کمر یا باسن است و در امتداد عصب سیاتیک، در باسن، کشاله ران و پاها، ادامه دارد و منشر می گردد.
دردی که در هنگام راه رفتن و یا دراز کشیدن بهتر می گردد، اما در هنگام ایستادن یا نشستن بدتر می گردد.
این درد بیشتر به صورت تیرکشنده و بسیار تیز توصیف می گردد و کمتر به صورت درد کلی و پراکنده است.
در بعضی موارد احساس گزگز و مورمور، بی حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن در پاها.
ضعف یا بی حسی در هنگام حرکت دادن پاها.
درد شدید و تیرکشنده در یکی از پاها که موجب می گردد ایستادن یا راه رفتن برای بیمار مشکل گردد.
درد و دیگر علائم در انگشتان پاها، بسته به این که کدام قسمت از عصب سیاتیک درگیر شده است.
دردکمری که اگر احساس گردد، به شدت درد پاها نیست.
این علائم ممکن است در هنگام حرکت دادن ناگهانی یا در هنگام عوض کردن حالت بدن، شدت پیدا نمایند، مثلا هنگام عطسه کردن یا سرفه کردن یا زمان کوشش برای ایستادن از حالت نشسته.2
ریسک فاکتورهای درد سیاتیکی چیست؟
سن
تغییرات وابسته به سن ستون فقرات، مانند فتق دیسک کمر و یا وجود زایده های استخوانی روی ستون فقرات از رایج ترین دلایل بروز درد سیاتیک است.چاقی
اضافه وزن زیاد، فشار زیادی را به ستون فقرات وارد می نماید و این تغییرات به عنوان عامل تحریک نماینده درد سیاتیک عمل می نماید.شغل و حرفه
شغل هایی که در آن فرد یه صورت مداوم مجبور به چرخاندن کمر، حمل کردن اجسام سنگین و یا راندن وسایل نقلیه موتوری سنگین و بزرگ برای مدت طولانی است، نقش بسیار اصلی در ابتلای فرد به درد سیاتیک بازی می نماید. با این همه شواهد علمی و ثابت شده ای در این مورد وجود ندارد.نشستن طولانی مدت
افرادی که به مدت طولانی بی حرکت در جایی می نشینند و یا زندگی بی تحرکی دارند، بیش تر از افراد فعال در معرض ابتلا به درد سیاتیک قرار دارند.دیابت
این بیماری، نحوه استفاده بدن از قند خون را تغییر می دهد و خطر آسیب عصبی در آن افزایش پیدا می نماید.3چه زمانی برای درد سیاتیک باید به پزشک مراجعه کنیم؟
درد سیاتیک خفیف معمولاً با گذشت زمان رفع می گردد. اگر راهکارهای خود مراقبتی ساده در خانه منجر به بهبود علائم نگردد و یا اینکه درد بیش تر از یک هفته ادامه داشته باشد و یا اینکه درد بسیار شدید بوده و به مرور زمان هم شدیدتر گردد، با پزشک خود تماس بگیرید.در صورت مشاهده موارد زیر هر چه سریع تر به مراکز درمانی مراجعه کنید:
احساس درد شدید و ناگهانی در قسمت تحتانی کمر و یا پا و یا احساس ضعف یا بیحسی ماهیچه ها در پاها
احساس درد بعد از یک تصادف شدید رانندگی
کنترل نداشتن بر دفع ادرار و مدفوع .3
درمان درد عصب سیاتیک
روش های غیر جراحی باید همواره به عنوان اولویت اول در نظر گرفته شوند، چراکه این روش ها کارآیی بسیار خوبی در درمان درد عصب سیاتیک در پاها و پایین کمر دارند. اما آنچه که در این باره اهمیت زیادی دارد، طراحی یک برنامه درمانی مناسب است که برای هر بیمار، شرایط خاص خود را دارد و تنها پزشکان متخصصی که تجربه بالایی در این زمینه داشته باشند، قادر به انجام آن هستند.چندین روش بدون جراحی را برای درمان درد سیاتیک توصیه می نمایند که مهم ترین آنها عبارت است از:
تزریق اپیدورال
درمان های کایروپرکتیک
طب سوزنی
ماساژ درمانی
الکتروتراپی
ورزش های تقویتی و کششی
درمان خانگی و طب سنتی
به طور کلی کارآمدترین روش درمانی شامل یک تزریق اپیدورال همراه با استفاده از روش های دیگری از قبیل کایروپرکتیک یا طب سوزنی می باشد. البته ممکن است بر اساس شرایط خاص هر بیمار از روش های دیگری هم برای درمان او استفاده گردد.1
مسائل و عوارض درد سیاتیک
در حالی که درد سیاتیک در بسیاری از افراد بدون انجام اقدامات درمانی به صورت کامل بر طرف می گردد، در گروهی دیگر این بیماری منجر به آسیب دایمی به اعصاب می گردد.در صورت مشاهده موارد زیر هر چه سریع تر اقدامات درمانی را شروع کنید:
از دست دادن کامل حس در پای درگیر با درد سیاتیک
ضعف شدید پای درگیر با درد سیاتیک
از دست دادن کنترل دفع ادرار و مدفوع و یا کم شدن عملکرد طبیعی آن ها.2
پیشگیری از درد سیاتیک
همواره نمی توان از وقوع درد سیاتیک جلوگیری کرد و امکان بروز این مشکل وجود دارد. ولی با انجام دادن کارهای زیر تا حدود زیادی می توان از کمر محافظت کرد:مرتب ورزش کردن
برای قوی نگه داشتن کمر باید ماهیچه های شکمی و قسمت پایینی کمر تقویت شوند، چرا که این ماهیچه ها نقش بسیار مهمی در تنظیم ساختار قامتی و حفظ تعادل دارند. در خصوص نوع ورزش هایی که می توان انجام داد، حتماً با پزشک مشورت کنید.داشتن ساختار قامتی و پوزیشن مناسب در هنگام نشستن
جایگاه مناسبی را برای نشستن روی آن انتخاب کنید، یک جایگاه باید دارای پشتی یا تکیه گاه استاندارد، دسته ها و میله گردان مناسب باشد. یک حوله کوچک را لوله نموده و پشت خود قرار دهید، این کار به حفظ خمیدگی طبیعی کمر یاری می نماید. زانوها و لگن در هنگام نشستن باید در یک راستا باشند.استفاده درست و خوب از مکانیک بدن
اگر مجبورید که برای مدت طولانی سرپا بایستید، یک جعبه را زیر پای خود قرار داده و هر بار یکی از پاهای خود را روی آن قرار دهید. زمانی که جسم سنگینی را از زمین بلند می نماید، اجازه دهید که پایین ترین بخش بدن بیش ترین کار را انجام دهد.کمر خود را صاف نگه داشته و تنها زانوهای خود را خم کنید و جسم سنگین را در نزدیکی بدن خود نگه دارید. به صورت همزمان اقدام به بلند کردن جسم سنگین و چرخاندن کمر نکنید. اگر جسم خیلی سنگین است از فردی دیگر برای بلند کردن آن یاری بگیرید. 3
پینوشتها
1.www.spinalpainclinic.com
2.www.painacademy.ir
3.www.drdr.ir
منبع: راسخون